Dilekçe Hakkı Anayasa’nın 74. Maddesi ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının kullanılmasına dair kanun kapsamında belirtildiği üzere anayasal bir haktır. Dilekçe kullanılması Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ve karşılıklı olarak Türkiye Cumhuriyetinde yaşayan yabancılara verilen bir haktır.
7 Kasım 1982 tarihinde yayımlanan Anayasanın 74. maddesinde daha önce doğrudan yabancılardan bahsedilmezken bu boşluk 03.10.2001 tarihinde anayasada yapılan değişiklikle giderilerek şuan ki halini alarak yabancılara dilekçe hakkı tanınmıştır.
Dilekçelerin kayda alınmaması kanunen suç olup, bu suça ilişkin ceza hükümleri T.C.K Madde 121’de ve Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’da belirtilmiştir.
Dilekçe Hakkı Anayasa
Anayasa 4. Bölümünde, siyasi haklar ve ödevler bölümün son maddesi olarak düzenlenmiştir. Anayasamızın 74. maddesi şöyledir.
74. Madde
| “Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir (f.1). Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir. Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir (f.2)”. |
Anayasanın 74. maddesinin son fıkrasında yer alan “Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir” amir hükmü karşısında, 1 Kasım 1984 tarihinde kabul edilen 3071 Sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun yürürlüğe konuldu. Kanun Maddesi için tıklayınız.
3071 Sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun (DHKK)
Bu Kanunun amacı, Türk vatandaşlarının ve Türkiye’de ikamet eden yabancıların kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma haklarının kullanılma biçimini düzenlemektir.
Amacı
Kanunun maddeleri özetle dilekçelerde bulunması zorunlu şartlar, yanlış makama gönderilen dilekçelerin akıbeti, incelenmeyecek olan dilekçeler hakkında bilgiler içermektedir. Bu konulara özetle değinmek gerekirse;
Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adısoyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması gerekir.
Dilekçede bulunması zorunlu şartlar: Madde 4 – (Değişik: 2/1/2003-4778/26 md.)
Dilekçe, konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda, bu makam tarafından yetkili
Gönderilen makamda hata: Madde 5
idari makama gönderilir ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi verilir
Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerden;
İncelenemeyecek dilekçeler:Madde 6
a) Belli bir konuyu ihtiva etmeyenler,
b) Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olanlar,
c) 4 üncü maddede gösterilen şartlardan herhangi birini taşımayanlar,
İncelenemezler.
Bu maddelerin yanında 3071 Sayılı DHKK’da dilekçelerin cevaplanma süreleri “en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilir“ şeklinde hüküm altına alınmıştır. Kanun Maddesini incelemek için tıklayınız.
Yukarıda belirtilen ve açıkladığımız bilgiler doğrultusunda dilekçe hakkı engellenemez. Dilekçe kullanılmasını engellemek suçtur. Bu suç 5237 numaralı Türk Ceza Kanunu Madde 121’de açıkça belirtilmiş olup ayrıca 4982 numaralı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu madde 29’de belirtilmiştir. Dilekçe Suçları ile ilgili bilgi edinmek için makalemizi okuyabilirsiniz.